Wielu mieszkańcom Polski pająki kojarzą się z niewielkimi i całkowicie niegroźnymi zwierzętami, które nieproszone wdzierają się do domów i mieszkań. Nic dziwnego. Gatunki występujące w Polsce nie należą do największych na świecie i nie stanowią dla nas bezpośredniego zagrożenia. Przykładem niech będzie choćby krzyżak ogrodowy, bodaj najbardziej znany przedstawiciel rodzimego królestwa pająków. Osiąga do 20 mm długości, a jego ukąszenie pozostawia najwyżej niewielki, utrzymujący się przez kilka dni obrzęk. Warto jednak wiedzieć, że w naszym kraju żyją też znacznie większe osobniki od powszechnie występującego krzyżaka.
Jaki jest największy pająk w Polsce?
Klasyfikacja zwierząt pod względem rozmiarów sprawia pewne trudności. Bo o ile najwyższym żyjącym ssakiem lądowym jest osiągająca do 600 cm żyrafa ugandyjska, to niższy od niej o ok. 300 cm (ale znacznie cięższy) słoń afrykański jest klasyfikowany jako największy przedstawiciel tej gromady.
Biorąc pod uwagę wyłącznie długość ciała wraz z odnóżami, za największego pająka w Polsce należałoby uznać kątnika większego, osiągającego do 10 cm. Jednak uwzględniając całokształt cech morfologicznych, nie można przyznać mu tego miana. Jeżeli nie kątnik większy, to który przedstawiciel pająków jest największy w naszym kraju? Ten status może otrzymać bagnik nadwodny, czyli Dolomedes plantarius.
Jak wygląda bagnik nadwodny?
Bagnik nadwodny to okazały pająk z rodziny darownikowatych, blisko spokrewnionej z pogońcowatymi. U przedstawicieli tego gatunku, głowotułów wraz z odwłokiem osiąga do 22 mm długości. Rozpiętość odnóży wynosi od 7 do 8 cm. Ma brązową barwę, a jego odwłok jest pokryty jaśniejszymi (kremowymi) plamami. U niektórych osobników można zaobserwować kremowo-białe pasy wzdłuż głowotułowia, jednak są one słabiej widoczne niż u bagnika przybrzeżnego.
Gdzie występuje bagnik nadwodny?
Zasięg występowania gatunku Dolomedes plantarius obejmuje Eurazję. Przy czym należy podkreślić, że bagniki nadwodne są rzadkimi pająkami, a w niektórych krajach Europy Zachodniej zostały uznane za wymarłe. Upodobały sobie tereny podmokłe. Można je spotkać nad brzegami rzek i jezior, ale także na podmokłych łąkach, w lasach bagiennych, a nawet w pobliżu rowów melioracyjnych. Młode osobniki są najbardziej aktywne od wiosny do jesieni. Z kolei okres największej aktywności dorosłych pająków przypada na czerwiec i lipiec.
Bagnik nadwodny występuje na terenie całej Polski, jednak osoba, której uda się go spotkać, może mówić o sporym szczęściu. Przedstawiciele tego gatunku są zwierzętami płochliwymi, które nie dążą do konfrontacji z człowiekiem, a ich reprezentacja liczebna jest skromna. Odradzamy jednak próby schwytania tego pająka – z dwóch powodów. Po pierwsze, dzikie zwierzęta nie powinny być niepokojone przez człowieka. Po drugie, gdy zostanie „przyparty do muru”, bagnik nadwodny może ukąsić.
Czy bagniki są jadowite?
Tak jak większość pająków, bagnik nadwodny jest gatunkiem jadowitym. Jego szczękoczułki przebijają skórę człowieka, więc zwierzę może wpuścić toksynę do organizmu. Ukąszenie największego pająka w Polsce nie wymaga interwencji lekarskiej. Jest jednak bolesne i wywołuje szereg nieprzyjemnych objawów, nazywanych „wędkarskim kacem”.
Skąd wzięło się to osobliwe określenie? Ze względu na specyfikę swojej działalności, to właśnie wędkarze w dużym stopniu są narażeni na spotkania z tym pająkiem. Jego jad powoduje symptomy przypominające nieco skutki spożycia nadmiernej ilości alkoholu.
Jakie objawy daje ukąszenie bagnika nadwodnego?
U osoby ukąszonej dochodzi do zatrucia organizmu, objawiającego się silnym bólem głowy, biegunką i wymiotami. Dolegliwości ustępują samoistnie, ale należy wspomnieć, że mogą utrzymywać się nawet przez kilka dni. Należy też podkreślić, że ukąszenia bagnika nadwodnego goją się przez długi czas.
Brzmi groźnie? Z całą pewnością, jednak na całe szczęście większość ukąszeń ma charakter incydentalny. Bagnik nadwodny jest pająkiem płochliwym, który ucieka, gdy tylko człowiek zbliży się do niego. Do konfrontacji najczęściej dochodzi wówczas, gdy zwierzę zostanie przygniecione dłonią lub bosą stopą. Zaatakować może też samica broniąca oprzędu (samice są nie tylko większe, ale także agresywniejsze od samców).
Czym żywi się bagnik nadwodny?
Jadłospis bagnika nadwodnego składa się przede wszystkim z kijanek i owadów. Trzeba jednak wspomnieć, że największy ze wszystkich żyjących w Polsce pająków może zapolować na większą zdobycz. Duże osobniki mogą złowić rybę wielkości ciernika, a nawet niewielką żabę.
